Φίλοι μου, η έρευνα μου για την Τουρκία στο διαδίκτυο απέδειξε ότι είναι κοινή πεποίθηση μεταξύ συνομιλητών και διαφόρων ακαδημαϊκών και γεωστρατηγικών ινστιτούτων που έκαναν ανεξάρτητες μελέτες ότι η Τουρκία είναι ένας «περιφερειακός γίγαντας» που ενδιαφέρεται να εξαπλωθεί σε όλα τα μήκη και τα πλάτη και κυρίως προς Δυσμάς με την κατάληψη σημαντικών ελληνικών εδαφών. Τελευταία φορά που ήμουν στο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολις έπεσα από τα σύννεφα όταν είδα τις προκλητικές διαφημίσεις τους για το Τουρκικό Αιγαίο (Turkagean).
Στο Ίντερνετ η
Τουρκία δεν διαβάζεται μόνο ως «ευμεγέθης», αλλά και ως «συγκροτημένος»,
«ευφυής» και με «στρατηγική» σκέψη, ικανή να μετατρέψει τα όποια δεδομένα σε
πλεονέκτημα και ατού. Η Τουρκία είναι μία πάρα πολύ δυνατή χώρα και πανίσχυρη
δύναμη στη Μέση Ανατολή. Η Τουρκία είναι ανεξάρτητη και παραμένει από τους κυριότερους
περιφερειακούς παίκτες στην Ανατολική Μεσόγειο και τον κόσμο.
Οι έρευνες
δείχνουν ότι η Τουρκία έχει τις δεύτερες μεγαλύτερες ένοπλες δυνάμεις στο ΝΑΤΟ
μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες. Το 2022 ο επίσημος λόγος του χρέους προς το
ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) της Τουρκίας ήταν περίπου 42% (μάλλον ο λόγος
αυτός έχει χειραγωγηθεί αλλά δεν παύει να είναι επίσημο στοιχείο). Ο Ερντογαν επιδιώκει
να ανάψει εθνικιστικές σπίθες για να αποσπάσει την προσοχή του κοινού από τις οποιεσδήποτε
αποτυχίες του, αλλά η πραγματικότητα είναι ότι η εξέγερση του Εργατικού
Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK) έχει τελειώσει. Το PKK εγκατέλειψε τον
αυτονομισμό πριν από περισσότερο από μια δεκαετία. Σήμερα, το κουρδικό ζήτημα
στην Τουρκία είναι πολιτικό και όχι στρατιωτικό. Η λύση του δεν απαιτεί στρατό,
αλλά ένα τέλος στην καταστολή και την αναγνώριση της ισότητας όλων των πολιτών,
των πολιτισμών και των θρησκειών σύμφωνα με το νόμο. Ομοίως, η Τουρκία γνωρίζει
ότι δεν αντιμετωπίζει καμία απειλή από την Κύπρο ή την Ελλάδα. Επομένως, αν η
Τουρκία σταματούσε να επιδοτεί τους πολέμους της με τη Συρία και τους Κούρδους
τότε θα μπορούσε να εξοικονομήσει δισεκατομμύρια δολάρια με αποτέλεσμα να στραφεί εναντίον του Ελληνισμού
και να υλοποιήσει τα σχέδια της για την γαλάζια πατρίδα.
Η δημογραφική
ευρωστία της Τουρκίας. Ο πληθυσμός της Τουρκίας είναι περίπου 83.000.000. Υπάρχει
ένας αριθμητικά ισχυρός νεανικός πληθυσμός που διασφαλίζει την παραγωγική
ικανότητα της χώρας μεσοπρόθεσμα. Η Τουρκία διαθέτει οικονομική ανάπτυξη και
ισχυρή παραγωγική οικονομική βάση. Πολλοί
τομείς της τουρκικής οικονομίας αναπτύχθηκαν γρήγορα και ανοδικά, κατά τη
διάρκεια της διακυβέρνησης Ερντογαν. Και μπορεί στην Ελλάδα να μιλάμε μόνο για
την αμυντική βιομηχανία, που είναι ένα καλό παράδειγμα, αλλά γύρω από τέτοιου
είδους ecosystems, διαμορφώνονται άλλα ecosystems που είναι τεχνολογία, και
διάφορα άλλα τέτοια πράγματα. Επίσης άλλοι οικονομικοί τομείς όπως ο τουρισμός,
και η αυτοκινητοβιομηχανία νομίζω ότι είναι τομείς που η Τουρκία έχει δείξει
ότι τα πηγαίνει αρκετά καλά. Η μακροπρόθεσμη στόχευση των πολιτικών επιλογών ως
προς την οικονομική ανάπτυξη έχει κυρίως φωτογραφήσει την επιλογή της στην
αμυντική βιομηχανία, διότι της προσφέρει περισσότερα high-end products και
θεωρεί ότι την ανεβάζει επίπεδο, και στο πλαίσιο της φιλοδοξίας της να ανέβει
ακόμα περισσότερο στο G20. Η Τουρκία έχει γίνει διεθνής επενδυτικός προορισμός
τα τελευταία χρόνια. Υπήρξε μία έκρηξη στις άμεσες ξένες επενδύσεις στη χώρα
επί 15 χρόνια περίπου. Από το 2003-2004 μέχρι το 2017-2018, που ήταν πράγματι πάρα
πολύ σημαντική γιατί εισέρρευσε ζεστό χρήμα από το εξωτερικό, έφερε την Τουρκία
ακόμα πιο κοντά με ιδιωτικά κεφάλαια και της έδωσε τη δυνατότητα να κάνει
όνειρα.
Η εξαγωγική
δραστηριότητα της Τουρκίας, κυρίως προς τρίτες χώρες είναι και παραμένει ανοδική.
Σε χώρες που έχω επισκεφτεί όπως τη Σαουδική Αραβία, Κατάρ, Ομάν, Ζάμπια, και Ηνωμένα
Αραβικά Εμιράτα τα περισσότερα προϊόντα στα super market αυτών των χωρών ήταν τουρκικά.
Η βελτίωση
συνθηκών ζωής για το μεγαλύτερο μέρος του τουρκικού πληθυσμού. Στα χρόνια του Ερντογαν,
ένα τμήμα του τουρκικού πληθυσμού βγήκε από το κοινωνικό και οικονομικό
περιθώριο που βρέθηκε στα σχεδόν 80 χρόνια των κεμαλιστών και ανέπνευσε. Άρχισε
να αποκτά, να παίζει έναν ρόλο τέλος πάντων στα οικονομικά δρώμενα, μπήκε
δηλαδή ψυγείο στο σπίτι, και γέμισε και το ψυγείο το οποίο δεν είναι μικρό
πράγμα για πάρα πολλούς Τούρκους. Δημιουργήθηκε λοιπόν μία μεσαία τάξη, μεσαία
τάξη με βάση τα τουρκικά δεδομένα, η οποία ισχυροποιήθηκε.
Η Τουρκία έχει
αξιοποιήσει εκτενώς τους θρησκευτικούς της δεσμούς με τον μουσουλμανικό κόσμο.
Το σουνιτικό Ισλάμ έχει γίνει ένας αποφασιστικός πολλαπλασιαστής δύναμης και
βασικό εργαλείο ήπιας ισχύος στην εξωτερική πολιτική της Άγκυρας. Σε χώρες με
μουσουλμανική πλειοψηφία, τα τουρκικά θρησκευτικά ιδρύματα εκπαιδεύουν ιμάμηδες
και αποκαθιστούν ή ανοίγουν νέα τζαμιά, καθώς επίσης εκπαιδεύουν την επόμενη
γενιά των αφρικανικών ελίτ.
Η εμβέλεια του «Blue Homeland» είναι
ηπειρωτική, ακόμη και παγκόσμια. Έννοια της ιδέας είναι η ανάγκη η Τουρκία να
κυριαρχήσει στη Μεσόγειο προκειμένου να ανακτήσει την εμπορική και θαλάσσια
δύναμη που κάποτε κατείχαν οι Οθωμανοί. Είναι μέσω αυτού του δόγματος που η
Άγκυρα επιδιώκει να κυριαρχήσει στην Ανατολική Μεσόγειο, το υποχρεωτικό σημείο
διέλευσης των εμπορικών οδών που συνδέουν την Ευρώπη με τον Ινδικό Ωκεανό και,
κατ’ επέκταση, τις αγορές της Νοτιοανατολικής Ασίας. Με τον έλεγχο των
θαλάσσιων οδών από τη Μαύρη Θάλασσα και τη Διώρυγα του Σουέζ προς την Κεντρική
Μεσόγειο, η Τουρκία θα έλεγχε τις κύριες ανατολικές οδούς διαμετακόμισης προς
την Ευρώπη και θα γινόταν η αδιαμφισβήτητη διαπεριφερειακή δύναμη. Για να δώσει
μια νομική επίστρωση στο δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας», η Τουρκία υπέγραψε μια
παράνομη συμφωνία με την Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας της Λιβύης τον Νοέμβριο
του 2019 για τη δημιουργία κοινών θαλάσσιων συνόρων. Χρησιμοποιώντας αυτή τη
συμφωνία στο πλαίσιο αυτού του δόγματος, η Τουρκία προβάλλει ισχύ όχι μόνο στο
Αιγαίο ή στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και σε όλη την Κεντρική Μεσόγειο. Η
κατανόηση της «Γαλάζιας Πατρίδας» ως καρδιάς της αναζήτησης της στρατηγικής
αυτονομίας της Τουρκίας εξηγεί γιατί η Άγκυρα παραμένει ένας αδιάλλακτος
εμπόλεμος παράγοντας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Ο εθνικισμός
αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της Τουρκικής πολιτικής κουλτούρας, ακόμη και
κατά τις περιόδους στροφής της προς τη Δύση στο παρελθόν. Η Τουρκία γίνεται περισσότερο
συντηρητική, ισλαμιστική, αυταρχική, πατριαρχική.
Για να εμβαθύνει
περαιτέρω τους οικονομικούς της δεσμούς με την Αφρική, η Τουρκία έχει δώσει
προτεραιότητα στις πωλήσεις όπλων και τη στρατιωτική εκπαίδευση. Οι εξαγωγές drones έχουν επίσης αποδειχθεί εξαιρετικά χρήσιμο μέσο
εξωτερικής πολιτικής.
Η Τουρκία είναι μία
χώρα αναθεωρητική, μία χώρα με τάσεις επιθετικές, μία χώρα η οποία θέλει να
ηγεμονεύσει στην περιοχή και ένα κράτος το οποίο θέλει να αναβιώσει -προφανώς
σε μία πιο σύγχρονη εκδοχή- την οθωμανική αυτοκρατορία ή κάποιες πτυχές της
οθωμανικής αυτοκρατορίας. Είναι μία αναθεωρητική χώρα. Είναι μία χώρα η οποία έχει επεκτατικές τάσεις απέναντι
σχεδόν στους πάντες. Η Τουρκία επιδιώκει να καταλάβει την Ελλάδα μιας και ποτέ
δεν δέχτηκε την απελευθέρωση των εδαφών από την επανάσταση του 1821 και τους Βαλκανικούς
πολέμους του 1912. Επί πλέον η Τουρκία έχει ανέκαθεν στο μάτι της τη Χίο, τη
Λήμνο, τη Λέσβο, τη Ρόδο. Η ιστορία αυτών των νησιών είναι ελληνική. Πιστεύω
ότι η Τουρκική απειλή στα νησιά μας είναι συνεχής, επικίνδυνη και θα γίνει βίαιη
με την πάροδο του χρόνου. Εκτός κι αν κάποιοι προλάβουν και μας μετατρέψουν σε
μικρή Οθωμανική επαρχία.
Η γεωγραφική θέση
της Τουρκία και η επιδέξια εκμετάλλευσή της. Προς την Ανατολή η Τουρκία παίζει
έναν ρόλο λόγω και της στρατηγικής θέσης στην οποία βρίσκεται, λόγω των σχέσεων
που έχει καλλιεργήσει στη διάρκεια των χρόνων με άλλες χώρες, με πληθυσμούς, οι
οποίοι επίσης μοιράζονται κοινά χαρακτηριστικά με την Τουρκία είτε στο επίπεδο
της θρησκείας, είτε στο επίπεδο της εθνικής καταγωγής και οπωσδήποτε είναι μία
χώρα που θέλει να έχει και έναν μεγάλο ρόλο. Δηλαδή αυτή τη στιγμή δεν είναι
μία χώρα κλεισμένη στον εαυτό της, θέλει να παίξει έναν πανμουσουλμανικό ρόλο
και αυτό επίσης επιδρά στη σημασία που έχει.
Προς τη Δύση, η
Τουρκία είναι μία χώρα με πολύ πιο μεγάλη αυτοπεποίθηση στην περιφερειακή της
δύναμη, είναι μία χώρα η οποία έχει απαιτήσεις από τους δυτικούς συμμάχους της.
Οπότε σου λέει “μπορείτε να μου ζητάτε εσείς οι δυτικοί αλλά πρέπει να μου
δώσετε κιόλας γιατί κι εγώ έχω μία σειρά από αιτήματα στην περιοχή.” Για
παράδειγμα, σε θέματα security concerns και ζητήματα ασφαλείας δεν μπορείτε να μου λέτε να
αφήσω τους ρωσικούς πυραύλους, εφόσον κι εσείς δεν μου δίνετε τίποτα από την
άλλη μεριά. Τα γεγονότα δείχνουν ότι η Δύση δεν έχει καμία διάθεση να
αποσταθεροποιήσουν την Τουρκία και να τη χάσουν από σύμμαχο. Δηλαδή μία βαθιά
αποσταθεροποίηση της Τουρκίας σημαίνει μεγαλύτερη επιρροή της Κίνας και της
Ρωσίας στην περιοχή, κάτι το οποίο είναι εφιάλτης για τους Αμερικανούς και το
ΝΑΤΟ.
Οι επιλογές της
Τουρκίας στις διεθνείς συμαμχίες. Η φιλία της με τη Ρωσία, η σχέση με το Κατάρ
παρ’ όλες τις ιδιαιτερότητες είναι υποδειγματικές και τις έχει μετατρέψει σε
στρατηγικά ατού της. Είναι το μόνο μουσουλμανικό κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ, και
αυτό της δίνει τη δυνατότητα να ελίσσεται και σε σχέση με τη Δύση και σε σχέση
με την Ανατολή. Η Τουρκία διαθέτει γρήγορα αντανακλαστικά. Η Τουρκία έχει
αξιοποιήσει με μεγάλη επιτυχία, την περίοδο του 2019 έως και το 2024, όπου η πολιτική
των ΗΠΑ άφησε περιθώρια για αυτήν για να ενισχύσει τον ρόλο της στην περιοχή,
για να ενισχύσει τον ρόλο της και στη Λιβύη και στη Συρία, να αποκτήσει ακόμα
μεγαλύτερο ρόλο στον Καύκασο, και να κάνει τις κινήσεις που ξέρουμε ότι κάνει
στην Ανατολική Μεσόγειο.
Οι Τουρκικές δυνατότητες
πρόσβασης σε ευρύτατες σφαίρες επιρροής. Αν η Τουρκία φορέσει το παντουρκικό
καπέλο, είναι μία χώρα που μπορεί να ασκήσει – δυνητικά τουλάχιστον –
πολιτισμική επιρροή σε άλλα 100 εκατομμύρια ανθρώπους. Άνετα. Αν φορέσει το
πανισλαμικό καπέλο της, ως έδρα του χαλιφάτου ή σουλτανάτου για τόσους αιώνες,
για τουλάχιστον πέντε αιώνες, τότε αυτή η χώρα μπορεί να ασκήσει επιρροή
δυνητικά -το επιχειρεί αλλά δεν είναι τόσο εύκολο- μέχρι την Ινδονησία και τη Μαλαισία.
Ο Τουρκικός
στρατός είναι πολυάριθμος, μάχιμος και ετοιμοπόλεμος. Ο στρατός τηςΤουρκίας είναι
καλά εκπαιδευμένος, τακτικός στρατός, πολεμά σε διάφορα μέτωπα άρα είναι και
ετοιμοπόλεμος και μάχιμος. Όχι πάντα με επιτυχίες, αλλά οποσδήποτε είναι
ισχυρός και αριθμητικά και ποιοτικά.
Η Τουρκική
Δημόσια Διοίκηση είναι οργανωμένη και άρτια στελεχωμένη. Στην Τουρκία ο σωστός
τεχνοκράτης μπορεί να κάνει πολύ σημαντικά πράγματα. Για παράδειγμα, το 2011
άρχισαν να στήνονται με πολύ πιο γρήγορους ρυθμούς οι δομές για τους πρόσφυγες
και τους μετανάστες και για την απορρόφηση και την ενσωμάτωση προσφύγων και
μεταναστών με Τούρκους τεχνοκράτες.
Το 1995 το ΑΕΠ
της Ελλάδας ήταν 140 δισ. ευρώ και η Τουρκία στα 170. Σήμερα εμείς είμαστε πάνω
από 200 δισ. ευρώ και η Τουρκία στα 800 δις. ευρώ.
Αλήθεια, πιστεύει
κανένας ότι η Τουρκία μας βλέπει ως ισότιμους γείτονες ή συνομιλητές; Πιστεύει κανένας
ότι η Τουρκία δεν θέλει να μας πάρει τα σώβρακα και να μας κάνει επαρχία της;